Trải qua 62 năm xây dựng và phát triển, Quảng Ninh vươn lên trở thành một trong những địa phương đi đầu trong đổi mới, sáng tạo, là cực tăng trưởng quan trọng của khu vực phía Bắc, ngày càng khẳng định rõ diện mạo một tỉnh giàu đẹp, văn minh, hiện đại. Phát huy truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” - di sản tinh thần quý báu của giai cấp công nhân Vùng mỏ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đoàn kết, nỗ lực, sáng tạo, viết tiếp hành trình phát triển bứt phá, thể hiện khát vọng vươn lên mạnh mẽ của vùng đất anh hùng trong giai đoạn mới.

Dấu ấn lịch sử Vùng mỏ Anh hùng

Nghị quyết của Quốc hội phê chuẩn việc hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng thành tỉnh Quảng Ninh.

Ngày 30/10/1963, theo nguyện vọng của Đảng bộ và nhân dân khu Hồng Quảng và tỉnh Hải Ninh, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khoá II đã ra Nghị quyết phê chuẩn việc hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng thành tỉnh Quảng Ninh. Nghị quyết nêu rõ: “Việc hợp nhất khu Hồng Quảng và tỉnh Hải Ninh là một yêu cầu khách quan, hoàn toàn phù hợp với lợi ích trước mắt và lâu dài của nhân dân 2 tỉnh, không những có lợi to lớn về kinh tế, chính trị, văn hóa, dân tộc và cán bộ, mà còn có lợi ích to lớn về mặt quân sự và quốc phòng”. Về sự kiện này, Bác Hồ đã gợi ý gọi tên là Quảng Ninh, ghép chữ Quảng (của khu Hồng Quảng) và chữ Ninh (của tỉnh Hải Ninh). Tên gọi này vừa dễ hiểu, vừa dễ nhớ, lại có nhiều ý nghĩa. “Quảng” là rộng lớn, “Ninh” là yên bình, bền vững, Quảng Ninh nghĩa là một vùng rộng lớn, yên bình, bền vững...

Việc thành lập tỉnh Quảng Ninh là dấu mốc lịch sử đặc biệt quan trọng, khẳng định tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước trong củng cố hệ thống chính trị, tăng cường quản lý thống nhất vùng đất phên dậu nơi địa đầu Đông Bắc Tổ quốc. Từ đây Quảng Ninh được trao thêm vị thế, cơ hội và sức bật mới để phát huy tiềm năng khác biệt, lợi thế cạnh tranh, trở thành “điểm tựa” chiến lược về quốc phòng - an ninh, kinh tế và đối ngoại.

Đồng chí Lương Cường, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước, Trưởng đoàn công tác 2089 của Bộ Chính trị, làm việc với BTV Tỉnh ủy Quảng Ninh, tháng 9/2025. Ảnh: Thu Chung

Ngay sau khi thành lập, Đảng bộ tỉnh đã nhanh chóng ổn định tổ chức, tập hợp lực lượng, lãnh đạo nhân dân khắc phục khó khăn, đẩy mạnh sản xuất công nghiệp, nông nghiệp; các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, mặt trận được củng cố và phát triển. Quốc phòng lớn mạnh, ANTT được giữ vững. Đặc biệt, đối mặt với chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân, cùng cả nước tăng cường phát triển kinh tế, đánh thắng 2 cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, đồng thời chi viện sức người sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Tỉnh Quảng Ninh cùng với nhân dân cả nước anh dũng chiến đấu, anh dũng sản xuất, giành những thắng lợi to lớn với chiến công vang dội của Chiến thắng trận đầu ngày 5/8/1964; của tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm” Binh đoàn Than chi viện cho chiến trường miền Nam; của khí thế “Ngành sản xuất than cũng như quân đội đánh giặc”…

Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, cả nước đi lên CNXH, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh khẩn trương hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, đồng thời tiếp tục đấu tranh giữ vững độc lập, chủ quyền vùng phên dậu Đông Bắc của Tổ quốc.

Thế hệ trẻ Công ty CP Than Hà Lầm thăm Nhà truyền thống của Công ty nhân kỷ niệm 62 năm thành lập tỉnh.

Bước vào thời kỳ đổi mới, từ một tỉnh miền núi ven biển với xuất phát điểm còn nhiều khó khăn, thách thức, Quảng Ninh đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện của Đảng, Nhà nước; sự hỗ trợ của các bộ, ban, ngành, địa phương. Trên nền tảng ấy, đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh đã hun đúc ý chí, khơi dậy sức mạnh truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của Vùng mỏ Anh hùng, chủ động đổi mới tư duy, cách làm, biến thách thức thành cơ hội, nỗ lực vươn lên, tạo dựng bản sắc riêng trong phát triển bền vững, văn minh, hiện đại.

Chia sẻ về chặng đường phát triển của tỉnh, ông Nguyễn Duy Hưng (Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh giai đoạn 2007-2010) cho biết: Năm 1972 tôi về công tác tại Quảng Ninh, sinh cơ lập nghiệp, rồi gắn bó trọn đời với mảnh đất này. Nơi đây hội tụ đầy đủ những yếu tố để cống hiến, càng trải nghiệm càng cảm nhận lựa chọn đó là hoàn toàn đúng đắn. Quảng Ninh - vùng đất địa đầu Đông Bắc Tổ quốc, nơi cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng ví như “một Việt Nam thu nhỏ”, sở hữu cả núi, biển, vàng đen, cùng truyền thống cách mạng kiên cường, tạo nên nền tảng quý giá cho sự phát triển.

Theo ông, khó khăn lớn nhất của tỉnh trong nhiều giai đoạn trước chính là hạ tầng giao thông cách trở, địa hình như một “bán đảo”, khiến giao thương vùng bị hạn chế. Trong điều kiện nguồn lực eo hẹp, tỉnh đã phát huy tinh thần tự lực, tự cường, quyết liệt ban hành các chủ trương phát triển giao thông vận tải. Khi có kết luận, chỉ thị, định hướng của Trung ương về giao thông vận tải, dòng vốn đầu tư phát triển mạnh mẽ, giúp Quảng Ninh không chỉ tự cân đối ngân sách, mà còn nộp ngân sách về Trung ương. Đến nay, sự bứt phá của Quảng Ninh đến từ sức mạnh đoàn kết, khát vọng đổi mới và tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm” được hun đúc qua nhiều thế hệ, góp phần kiến tạo diện mạo một tỉnh năng động, đáng sống và đóng góp ngày càng lớn cho sự phát triển chung của đất nước.

Qua 62 năm xây dựng và phát triển, với sự nỗ lực, đoàn kết và sáng tạo không ngừng, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo dấu ấn nổi bật trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Từ một địa phương gặp nhiều khó khăn, phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Trung ương, Quảng Ninh hôm nay đã mạnh mẽ vươn lên, tạo bước chuyển biến mang tính đột phá, trở thành điểm sáng về phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo của Vùng Đồng bằng Bắc Bộ, là một trong những cực tăng trưởng quan trọng của khu vực phía Bắc và cả nước.

Vững bước vào kỷ nguyên mới

Đồng chí Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy, cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh thăm Công trường Cơ giới hóa khai thác 1 (Công ty CP Than Hà Lầm), tháng 5/2025. Ảnh: Thu Chung

Hơn nửa thế kỷ qua, ở mỗi giai đoạn phát triển, Quảng Ninh luôn thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ, khẳng định quyết tâm đổi mới toàn diện, đi vào chiều sâu, phù hợp với xu thế thời đại. Các nhiệm kỳ kế tiếp nhau đều toát lên tinh thần kế thừa - đổi mới - phát triển, đoàn kết, nhất trí cao; dám nghĩ, dám làm, dám đột phá để chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”; tiên phong trong đổi mới phương thức lãnh đạo, tinh gọn tổ chức bộ máy; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị.

Cùng với đó Quảng Ninh đặc biệt chú trọng đổi mới tư duy phát triển, xác định rõ mô hình tăng trưởng dựa trên 3 trụ cột Thiên nhiên - Con người - Văn hóa, lấy con người làm trung tâm. Những định hướng nhất quán, có tầm nhìn chiến lược ấy đã trở thành nền tảng quan trọng để tỉnh tiếp tục bứt phá, nâng cao chất lượng tăng trưởng, cải thiện mạnh mẽ môi trường sống, xây dựng hình ảnh một địa phương năng động, văn minh, giàu bản sắc và đáng sống.

Với tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược và cách làm quyết liệt, sáng tạo, Quảng Ninh đã tạo dựng những bước tiến vững chắc trong phát triển. Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng cao, ổn định trong nhiều năm. Năm 2025 quy mô GRDP toàn tỉnh ước đạt 395.000 tỷ đồng, tăng gấp 7 lần so với năm 2010, chiếm hơn 10% quy mô kinh tế Vùng Đồng bằng sông Hồng; GRDP bình quân đầu người đạt trên 11.000 USD, nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước. Đây là mức tăng trưởng ấn tượng, gấp 4,6 lần so với năm 2010; 25,4 lần so với năm 2000 và 47,7 lần so với năm 1995. Quảng Ninh là một trong những địa phương có điều tiết cho ngân sách quốc gia, có số thu nằm trong nhóm các tỉnh, thành cao nhất nước.

Quảng Ninh đã vươn lên phát triển công nghiệp theo hướng sạch, ứng dụng công nghệ thông minh, thân thiện với môi trường; tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng sạch, du lịch, dịch vụ logistics và kinh tế biển được ưu tiên phát triển, tạo động lực tăng trưởng mới. Đặc biệt, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn gắn với phát triển bền vững kinh tế biển, khẳng định thương hiệu với Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, cùng hệ thống khu du lịch quốc tế như Bãi Cháy, Yên Tử, Vân Đồn, Cô Tô…, góp phần nâng tầm vị thế của tỉnh trên bản đồ du lịch trong nước và khu vực.

Đường giao thông trục chính thôn Phiêng Sáp (xã Lục Hồn) được bê tông hóa, thuận tiện giao thương, đi lại cho nhân dân.

Quảng Ninh tạo bước bứt phá mạnh mẽ trong phát triển hệ thống hạ tầng chiến lược, đặc biệt là hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, liên thông tổng thể. 5 năm qua tỉnh đã hoàn thành, đưa vào khai thác 825km đường bộ, trong đó có 80,2km đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái, góp phần mở rộng không gian phát triển, thúc đẩy liên kết vùng, nội vùng. Tỷ lệ lấp đầy các KCN trung bình đạt 74,27%. Qua đó tạo đòn bẩy quan trọng thúc đẩy giao thương, mở rộng không gian phát triển, tăng cường liên kết vùng, góp phần đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm kết nối logistics của khu vực phía Bắc.

Quảng Ninh ghi nhận bước tiến lớn trong CCHC và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Quảng Ninh hiện là một trong 4 địa phương tiên phong thí điểm mô hình trung tâm phục vụ hành chính công một cấp trực thuộc UBND tỉnh, góp phần tạo đột phá trong cải cách TTHC, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Nhờ tầm nhìn cải cách nhất quán và quyết liệt, tỉnh liên tục giữ vững các vị trí dẫn đầu trong các bảng xếp hạng quốc gia về các chỉ số PCI, PAR Index, SIPAS, PAPI, ICT Index. Cùng với đó, triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã đem lại hiệu quả rõ nét, giúp bộ máy tinh gọn, vận hành thông suốt, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Tỉnh luôn ưu tiên gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; xây dựng không gian sống văn minh, an toàn, hài hòa; đồng thời tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội, từng bước cải thiện chỉ số hạnh phúc và mức sống của người dân.

Những kết quả tích cực trong nhiều thập kỷ qua chính là nền tảng, tiếp tục khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và ý chí của vùng đất “Kỷ luật và Đồng tâm”, tạo nền tảng vững chắc để Quảng Ninh bước vào giai đoạn phát triển mới với tầm nhìn dài hạn và khát vọng mạnh mẽ.

Sản phẩm du lịch độc đáo: Trải nghiệm ngắm Vịnh Hạ Long về đêm trên những du thuyền sang trọng. Ảnh: Thanh Hải

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Quảng Ninh xác định mục tiêu trước năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đến năm 2045 hình thành vùng đô thị lớn mang tầm khu vực, quốc tế - một cực tăng trưởng năng động của miền Bắc và cả nước. Để hiện thực hóa khát vọng đó, tỉnh tiếp tục kiên trì 3 đột phá chiến lược: Phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh là then chốt; phát triển văn hóa và con người Quảng Ninh hiện đại, nhân văn, sáng tạo là nền tảng bền vững. Trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ, Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng KHCN, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; đồng thời giữ vững quốc phòng - an ninh, mở rộng hội nhập quốc tế sâu rộng, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

62 năm là một cột mốc đáng nhớ để nhìn lại chặng đường xây dựng và phát triển. Quảng Ninh hôm nay tiếp tục khẳng định vị thế và khát vọng vươn lên, để thực sự là “vùng rộng lớn, an bình, bền vững” như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người đặt tên cho mảnh đất này.